ADR Fietsinleefreis Maramures: Fietsdag 7 Farcasa – Vatra Moldovitei : 102km – 991 hoogtemeters

Foto’s: Pieter Stockmans en deelnemers

De Oostelijke Karpaten van Boekovina, in het historische Moldavië, bedekken het land met eindeloze groene bergen vol bomen en weiden. In de valleien tussen de bergen en op de flanken hebben mensen zich door de eeuwen heen gevestigd. Hier hebben we de laatste etappe van deze reis gefietst.

Bij het Moldovița-klooster, gebouwd in de 16e eeuw in opdracht van de Moldavische prins Petru Rareș, finishen we na zeven etappes met een totaal van 912 km en 9972 hoogtemeters.

In het Ranau-gebergte dat we gisteren nog overstaken, zou prins Rareș zijn toevlucht hebben gezocht tijdens Tataarse invallen in Moldavië.

We vertrokken vandaag ergens aan de andere kant van het Ranau-gebergte in het lange dal van de rivier de Bistrița. De rivier sneed een vallei tussen de bergen uit.

Om uit die vallei te geraken moesten we eerst een berg oversteken om dan door een ander dal verder te racen. Dit was de Tarnițapas, de allerlaatste col van deze reis. 

De hele bergpas bleef tussen de bomen, om het uitzicht op slechts 500 meter van de top te onthullen. Ik besloot vol gas te gaan geven op deze heerlijke klim, 13 km aan een gemiddelde van 4%, met een paar stukken tot 7% in de haarspeldbochten in de tweede helft. Ik zag Patrick en Ludo regelmatig achter me, maar ze kwamen niet dichterbij. Ik bereikte de top na 36 minuten klimmen met een gemiddelde van 21 km/u.

Vooral voor Luc was de tevredenheid op deze top groot. Hij had het moeilijk op alle cols en had in het busje kunnen stappen. Maar hij gaf nooit op. Koppig doorzettingsvermogen is een bewonderenswaardige eigenschap. 

De afdaling van de Tarnița-pas was een zinderende race. Geen haarspeldbochten, 13 km in 15 minuten aan gemiddeld 51 km/u. We vlogen over het rechte stuk. Patrick nam een keer over, maar na een paar ‘roefen’ naar 60km/u lieten we hem vallen. Benny en ik raceten samen tot aan het restaurant.

De laatste 45km van de tocht reden we als groep in een stevig tempo, door een pareltje van landelijk Europa. Boekovina is een puur landschap.

‘Ik ontmoet hier mijn jeugd’, zeiden enkele oudere deelnemers aan ADR-fietstochten. 

Het plattelandsleven is hier nog grotendeels zoals het altijd was.

‘Wat was, zal zijn’, las ik ooit in een Hongaarse kerk ergens in Roemenië. Je zou hetzelfde kunnen zeggen van deze regio, maar schijn bedriegt. 

Dit plattelandsleven is aan het verdwijnen. ‘Mijn familie is in België’, zei een vrouw in Moldovița die het hooi voor de koeien aan het opstapelen was.

Moldovița is een wereld op zich, ergens in een verre vallei in de bergen van de provincie Suceava. 

De emigratie is massaal en richt een onzichtbare ravage aan in het sociale weefsel op dit platteland. De meeste hoogopgeleiden zijn vertrokken.

Deze provincie, Suceava, werd 3 jaar geleden het hardst getroffen door de coronapandemie. De boosdoener was emigratie. Roemeense emigranten keerden terug uit Italië, uit angst dat ze met Pasen niet bij hun familie zouden kunnen zijn. Ze bezochten en besmetten hun familieleden. Ze liepen het ziekenhuis binnen om zich te laten testen en logen over hun komst uit Italië. Ze besmetten het personeel. Bijna alle artsen en verpleegkundigen in het Suceava-ziekenhuis raakten besmet. En er was al een tekort aan personeel omdat er zoveel medici waren geëmigreerd. Lees er dit artikel over https://www.mo.be/analyse/onze-ziekenhuizen-draaien-op-roemeense-dokters-en-verplegers-terwijl-roemeni-kreunt-onder-de

De regering plaatste de stad onder totale quarantaine. 

Sinds 3 jaar kan Moldovița geen enkele arts vinden om consultaties te houden in het gloednieuwe medisch centrum (in een oud gebouw van de crèche voor de kinderen van de houthakkers). Het centrum werd opgericht met de steun van de Vlaamse gemeente Kruibeke. 

ADR liep hierin voorop, met hun eerste fietssponsortochten door dergelijke geïsoleerde Roemeense dorpen in 2016. Van daaruit werden de fiets-inleefreizen geboren. De opbrengsten gaan tot op de dag van vandaag naar sociale projecten in Roemenië.

Door de massale emigratie viel de gezinsondersteuning voor kinderen en ouderen weg. Mihaela: ‘In Roemenië is de ouderenzorg heel slecht. Ze zijn erg gehecht aan hun huizen en kleine boerderijen. Thuiszorg is dus nodig.’ 

Hoogste emigratie van medisch personeel, laagste budget, meeste coronadoden in Centraal-Europa. In zoveel negatieve statistieken bungelt Roemenië onderaan. 

‘Roemenië staat ook onderaan de lijst voor boekenconsumptie’, zegt Mihaela, directeur van het medisch centrum. ‘Daarom starten we hier met een bibliotheek.’

Ik kan deze betreurenswaardige statistieken voor Roemenië gewoon niet rijmen met de rijke diversiteit van zijn cultuur en geschiedenis. 

Het prachtige eiermuzeum ‘Muzeul Oualor Lucia Condrea’ http://en.muzeuloualorluciacondrea.ro) is een getuige van die cultuur. Het schilderen van eieren wordt hier verheven tot verfijnde kunst. Lucia Condrea schildert motieven van traditionele kostuums en geweven textiel op eieren, met een waanzinnig oog voor geometrische details. De duizenden beschilderde eieren in het museum laten je verbijsterd achter. En mij met de gedachte dat ik Roemenië nooit zal begrijpen. Waarom sijpelt deze rijke cultuur en aandacht voor nauwgezet werk niet door in de organisatie van politiek, economie en samenleving? ‘

De communisten verdreven onze intellectuelen’, bood Mihaela als verklaring.

En toch blijf ik terugkeren naar dit mysterieuze land. Hopelijk zal de welvaart op een dag zijn rijke cultuur evenaren. Wat nog belangrijker is, welvaart zal op zijn beurt die traditionele cultuur niet uitwissen. Als Roemenië deze harde evenwichtsoefening gaat realiseren, hebben ze iets unieks in Europa, iets wat in de toekomst veel (fiets)toeristen zal aantrekken die op zoek zijn naar het rustige, authentieke Europa. Bij het laatste avondmaal was de sfeer in de groep hoog. ‘Tussen pot en pint’ werden hilarische verhalen van eerdere fietstochten gedeeld en werd een evaluatie van deze tocht gemaakt.